کیفری زدایی از چک؟

در سال‌های اخیر، حبس‌ زدایی و کاهش مجازات زندان در مباحث حقوقی و سخنان مسوولان قوه‌قضاییه مورد تاکید بسیاری قرار گرفته است. در واقع، مجازات حبس که ناشی از کیفری دانستن جرایم است، برای قوه‌قضائیه مشکلاتی ایجاد کرده و این قوه برای کاهش این مشکلات و کاهش بار زندان‌ها، سیاست کیفر‌زدایی از جرائم را در پیش گرفته است.

برهمین اساس با توجه به اینکه پرونده‌های مرتبط با چک، حجم قابل‌ توجهی از پرونده‌های کیفری را شامل می‌شوند (۱۳۲ هزار پرونده در سال ۹۴)، این موضوع بیش از سایر مسائل مورد نقد کارشناسان حقوقی و قضایی بوده است. این کارشناسان برای تغییر مجازات‌های کیفری چک و جایگزین کردن آن، بر استفاده از تجربه کشورهای دیگر در این موضوع تاکید می‌کنند و اذعان دارند که در بسیاری از نظام‌های حقوقی معتبر دنیا، برای صدور چک بلامحل، مجازات کیفری پیش‌بینی نشده است.

اما سوال اساسی این است که آیا کیفرزدایی از چک برای فرار از مشکلات روزمره قوه‌قضائیه همچون تعداد بالای پرونده‌ها و... به نفع نظام مبادلات و جامعه خواهد بود؟ آیا وجود مجازات کیفری برای صدورچک بلامحل، منفعتی برای جامعه دارد؟ اگر چنین منفعتی هست؛ نسبت این منافع در مقایسه با هزینه‌های وارده چه مقدار است؟